--> DOCUMENT MASNET QUR'AN

Kitab Musasar Jayabaya

Asmarandana
1. Kitab Musarar inganggit, Duk Sang Prabu Joyoboyo, Ing Kediri kedhatone, Ratu agagah prakosa, Tan ana kang malanga, Parang muka samya teluk, Pan sami ajrih sedaya
Kitab Musarar ditulis, Kala Sang Raja Jayabaya, di Kediri istananya, Raja Gagah perkasa, tak ada yang menghalangi, para musuh tunduk, semua pada ketakutan
2. Milane sinungan sakti, Bathara Wisnu puniku, Anitis ana ing kene, Ing Sang Prabu Jayabaya, Nalikane mangkana, Pan jumeneng Ratu Agung, Abala para Narendra
Sebanya dia sakti, Sanghyang Wisnu itu menitis padanya, pada Sang Raja Jayabaya, pada waktu itu, bertahta sebagai Raja besar, berkawan dengan para Raja.
3. Wusnya mangkana winarni, Lami-lami apeputra, Jalu apekik putrane, Apanta sampun diwasa, Ingadekaken raja, Pagedongan tanahipun, Langkung arja kang nagara,
Setelah demikian terkisah, lama-lama berputra, lelaki gantheng ujudnya, pada waktu dewasa, diangkat sebagai raja, di daerah Pagedongan, lebih ramai negaranya.
4. Maksihe bapa anenggih, Langkung suka ingkang rama, Sang Prabu Jayabayane, Duk samana cinarita, Pan arsa katamiyan, Raja Pandita saking Rum, Nama Sultan Maolana,
Kesayangan ayah itu, lebih sayang sang bapa, Sang Raja Jayabaya, pada saat itu dikisahkan, akan kedatangan tamu, Raja Ulama dari Roma, bernama Sultan Maulana
5. Ngali Samsujen kang nami, Sapraptane sinambrama, Kalawan pangabektine, Kalangkung sinuba suba, Rehning tamiyan raja, Lan seje jinis puniku, Wenang lamun ngurmatana
Ali Syamsul Zein namanya, setibanya menghadap, bersama bingkisannya, lebih dimuliakan, karena tamunya seorang Raja, dan lain bangsa itu, terhormat bila menghargainya
6. Wus lenggah atata sami, Nuli wau angandika, Jeng Sultan Ngali Samsujen, “Heh Sang Prabu Jayabaya, Tatkalane ta iya, Apitutur ing sireku, Kandhane Kitab Musarar.
Telah duduk berhadapan keduanya, lalu bersabdalah Sri Sultan Syambul Zein, ” Hai Sang Raja Jayabaya, ketika memberi nasehat padamu, isinya Kitab Musarar
7. Prakara tingkahe nenggih, Kari ping telu lan para, Nuli cupet keprabone, Dene ta nuli sinelan, Liyane teka para,” Sang Prabu lajeng andeku, Wus wikan titah Bathara.
Perkara lakunya itu, tinggal tiga kali dan selanjutnya, lalu sempit tahtanya, lalu diselingi, lainnya dari kawula, Sang Raja lalu tertunduk, sudah paham kehendak Tuhan
8. Lajeng angguru sayekti, Sang-a Prabu Jayabaya, Mring Sang raja panditane, Rasane Kitab Musarar, Wus tunumplak sadaya, Lan enget wewangenipun, Yen kantun nitis ping tiga
Lalu berguru dengan tekun, Sang Raja Jayabaya, pada Sang Raja Ulama, Rasanya Kitab Musarar, sudah tamat semua, lalu ingat ketentuannya, bahwa tinggal menitis tiga kali
9. Benjing pinernahken nenggih, Sang-a Prabu Jayabaya, Aneng sajroning tekene, Ing guru Sang-a Pandita, Tinilar aneng Kakbah, Imam Supingi kang nggadhuh, Kinarya nginggahken kutbah.
Kelak akan dijelaskan, Sang Raja jayabaya, di dalam tongkat(=pegangan)nya; oleh Guru Sang Ulama, ditinggalkan di Ka’bah, Imam Syafei yang merawah/memelihara, dipakai untuk mendirikan / menyampaikan wejangan/ajaran
10. Ecis wesi Udharati, Ing tembe ana Molana, Pan cucu Rasul jatine, Alunga mring Tanah Jawa, Nggawa ecis punika, Kinarya dhuwung puniku, Dadi pundhen bekel Jawa
Ecis wesi udarati ( ini peribahasa, maksudnya adlh senjata/dari logam), kelak ada Maulana, yang sesungguhnya ialah cucu Rasul, pergi ke tanah Jawa, membawa logam itu, untuk (bahan) keris, jadi leluhur para pemimpin Jawa
11. Raja Pandita apamit, Musna saking palenggahan, Tan antara ing lamine, Pan wus jangkep ing sewulan, Kondure Sang Pandita, Kocapa wau Sang Prabu, Animbali ingkang putra.
Ulama raja mohon diri, hilang dari tempat duduknya, tak seberapa lama, yaitu genap satu bulan, (dari) pulangnya Sang Ulama, terkisahlah Sang Raja, memanggil Sang Putra.
12. Tan nulya prapti, Apan ta lajeng binekta, Mring kang rama ing lampahe, Minggah dhateng ardi Padhang, Kang putra lan keng rama, Sakpraptanira ing gunung, Minggah samdyaning arga.
Tak lama kemudian tiba, dan langsung dibawa, Oleh Sang Bapa dalam perjalanannya, naik Gunung Padhang, Sang Bapa dan Sang Putra, setibanya di Gunung, naik ke tengah puncak gunung
13. Wonten ta ajar satunggil, Anama Ajar Subrata, Pan arsa methuk lampahe, Mring Sang Prabu Jayabaya, Ratu kang namur lampah, Tur titis Bathara Wisnu, Njalma Prabu Jayabaya
Ada seorang Guru, bernama Guru Subrata, yang akan menjemput datangnya, yaitu Sang Raja Jayabaya, Raja yang langkahnya menyamar, apalagi Titisan Dewa Wisnu, menjelma sang Raja Jayabaya
14. Dadya Sang Jayabaya ji, Waspada reh samar-samar, Kinawruhan sadurunge, Lakune jagad karana, Tindake raja-raja, Saturute laku putus, Kalawan gaib sasmita.
Jadilah Sang Jayabaya seorang, waspada hal yang samar-samar, diketahui sebelumnya, Lakunya dunia oleh karena, Langkahnya Raja-raja, sterusnya langkah tegas, beserta pertanda ghaib
15. Yen Islama kadi nabi, Ri Sang aji Jayabaya, Cangkrameng ardi wus suwe, Apanggih lawan ki Ajar, Ajar ing gunung Padhang, Awindon tapane guntur, Dadi barang kang cinipta.
Bila Sang Nabi Islam, Paduka Sang Aji Jayabaya, bediam di gunung sudah lama, bertemu Ki Guru, Guru di Gunung Padhang, berwindu-windu tekun bertapanya, Jadi/terwujud barang yang diangankan
16. Gupuh methuk ngacarahi, Wus tata dennya alenggah, Ajar angundang endhange, Siji nyunggi kang rampadan, Isine warna-warna, Sapta wara kang sesuguh, Kawolu lawan ni endang.
Tergesa-gesa menjemput mempersilakan, setelah tenang mereka duduk, Ki Guru memanggil putrinya, satu menyunggi sesajian, isinya beraneka macam, tujuh hal yang disajii, ke delapan ialah Sang Putri
17. Juwadah kehe satakir, Lan bawang putih satalam, Kembang melathi saconthong, Kalawan getih sapitrah, Lawan kunir sarimpang, Lawan kajar sawit iku, Kang saconthong kembang mojar.
Jadah/tetel/Uli sebanyak satu takir, juga bawang putih sebanyak satu baki, Bunga melathi sebanyak satu bungkus, juga darah sebanyak satu mangkok, juga Kunyit satu rimpang,, dan kajar sawit itu, yang sebungkus bunga mojar
18. Kawolu endang sawiji, Ki Ajar pan atur sembah, “Punika sugataningong, Katura dhateng paduka,” Sang Prabu Jayabaya, Awas denira andulu, Sedhet anarik curiga.
Ke delapan Sang Putri seorang, Ki Guru mengaturkan sembah, ”Iinilah atur /hidangan saya, kupersembahkan kepada Paduka”: Sang Raja Jayabaya awas penglihatannya, segera mencabut keris
19. Ginoco ki Ajar mati, Endhange tinuweg pejah, Dhuwung sinarungken age, Cantrike sami lumajar, Ajrih dateng sang nata, Sang Rajaputra gegetun, Mulat solahe kang rama.
Ditusuk Sang Guru tewas, putrinya ditikam tewas, keris disarungkan segera, Santrinya sama lari, takut kepada Sang Raja, Sang putra raja menyesal, melihat perbuatan Sang Bapa
20. Arsa matur putra ajrih, Lajeng kondur sekaliyan, Sapraptanira kedhaton, Pinarak lan ingkang putra, Sumiwi muriggweng ngarsa, Angandika Sang-a Prabu, Jayabaya mring kang putra.
Sang Putra ingin berkata takut, lalu berdua pulang, setibanya di istana, duduk dengan sang putra, sang putra di hadapan, berkata Sang Prabu Jayabaya kepada sang putra
21. Heh putraningsun ta kaki, Sira wruh solahing Ayea, lya kang mati dening ngong, Adosa mring guruningwang, Jeng Sultan Maolana, Ngali Samsujen ta iku, Duk maksih sami nom-noman.
Hai putraku ananda, kamu tahu kelakuan Guru, dia yang mati olehku, bersalah pada guruku, Sang Sultan Maulana, iaitu Ali Syamsul
21. Heh putraningsun ta kaki, Sira wruh solahing Ayea, lya kang mati dening ngong, Adosa mring guruningwang, Jeng Sultan Maolana, Ngali Samsujen ta iku, Duk maksih sami nom-noman.
Hai putraku ananda, kamu tahu kelakuan Guru, dia yang mati olehku, bersalah pada guruku, Sang Sultan Maulana, iaitu Ali Syamsul Zein, ketika masih sama-sama muda.
Sinom :
1. Pan iku uwis winejang, Mring guru Pandita Ngali, Rasane kitab Musarar, lya padha lawan mami, Nanging anggelak janji, Cupet lelakoning ratu, lya ing tanah Jawa, Ingsun pan wus den wangeni, Kari loro kaping telune ta ingwang.
Memang itu sudah diajarkan, pada Guru Ulama Ali, rasanya Kitab Musarar, ia sama dengan aku, tapi mengingkari janji, pendek perikehidupan raja, ya di tanah Jawa, Aku jelas sudah dikurangajari, tinggal dua, ke tiganya ialah kepadaku.
2. Yen wis anitis ping tiga, Nuli ana jaman maning, Liyane panggaweningwang, Apan uwus den wangeni, Mring pandita ing nguni, Tan kena gingsir ing besuk, Apan talinambangan, Dene Maolana Ngali, Jaman catur semune segara asat.
Bila sudah menitis tiga kali, akan ada jaman lagi, selain karyaku, andai sudah dikurangajari, kapada Ulama saat lalu, Tak bisa berubah kelak, apabila dilambangkan oleh Maulana Ali, Jaman ke empat tandanya lautan mengering
3. Mapan iku ing Jenggala, Lawan iya ing Kediri, Ing Singasari Ngurawan, Patang ratu iku maksih, Bubuhan ingsun kaki, Mapan ta durung kaliru, Negarane raharja, Rahayu kang bumi-bumi, Pan wus wenang anggempur kang dora cara.
Tempat itu di Jenggala, juga di Kediri, di Singasari Ngurawan, Empat Raja itu masih keluargaku nak, Asal belum keliru, Negaranya makmur, Sejahtera penduduknya, juga sudah kuat menyerang para penjahat
4. Ing nalika satus warsa, Rusake negara kaki, Kang ratu patang negara, Nuli salin alam malih, Ingsun nora nduweni, Nora kena milu-milu, Pan ingsun wus pinisah, Lan sedulur bapa kaki, Wus ginaib prenahe panggonan ingwang.
Pada saat seratus tahun, rusaknya Negara Nak, Sang Raja empat Negara, lalu ganti alam lagi. Aku tidak memiliki, tidak boleh ikut campur, karena aku telah terpisah, dengan saudaraku nak, sudah ghaib letak tempatku.
5. Ana sajroning kekarah, Ing tekene guru mami, Kang naina raja Pandita, Sultan Maolana Ngali, Samsujen iku kaki, Kawruhana ta ing mbesuk, Saturun turunira, Nuli ana jaman maning, Anderpati arane Kalawisesa.
Ada di dalam batang, di tongkatnya Guruku, yang bernama Raja Ulama, Sultan Maulana Ali, Syamsul Zein itu Nak, ketahuilah kelak, dengan seluruh keturunanmu, aka nada jaman lagi, Sang raja disebut Kalawisesa
6. Apan sita linambangan, Sumilir kang naga kentir, Semune liman pepeka, Pejajaran kang negari, Hang tingkahing becik, Nagara kramane suwung, Miwah yudanegara, Nora ana anglabeti, Tanpa adil satus taun nuli sirna.
Apabila dilambangkan, berembus Sang Naga hanyut, ibaratnya gajah bertingkah Pajajaran lah negaranya, yang kelakuannya baik, tak ada pemberontakan, juga para tentara, tak ada yang membela, tanpa adil seratus tahun lalu hilang
7. Awit perang padha kadang, Dene pametune bumi, Wong cilik pajeke emas, Sawab ingsun den suguhi, Marang si Ajar dhingin, Kunir sarimpang ta ingsun, Nuli asalin jaman, Majapahit kang nagari, lya iku Sang-a Prabu Brawijaya.
Karena perang (antar) saudara, dan hasil bumi. Para rakyat pajaknya emas, pertandanya aku di hidangi oleh Ki Ajar itu, Kunyit serimpang, lalu berganti masa, Majapahitlah negaranya, ia itulah Sang Prabu Bhre Wijaya.
8. Jejuluke Sri Narendra, Peparab Sang Rajapati, Dewanata alam ira, Ingaranan Anderpati, Samana apan nenggih, Lamine sedasa windu, Pametuning nagara, Wedale arupa picis, Sawab ingsun den suguhi mring si Ajar.
Julukan sang Raja, bernama Sang Rajapati, sangat indah tempatnya, disebut Sang Raja (besar) Demikiakianlah keadaannya, lamanya sepuluh windu (80 tahun), terkenalnya Negara, Ekspornya emas, pertandanya aku dijamuoleh Si Ajar.
9. Juwadah satakir iya, Sima galak semu nenggih, Curiga kethul kang lambang, Sirna salin jaman maning, Tanah Gelagahwangi, Pan ing Demak kithanipun, Kono ana agama, Tetep ingkang amurwani, Ajejuluk Diyati Kalawisaya.
Ketan juwadah/uli se takir itu, Harimau buas ibaratnya, Keris tumpul lambangnya, hilang berganti masa lagi, Tanah Gelagahwangi, yaitu di kota Demak, di situ ada agama, tetap yang memulai, berjulukan Dyah Kalawisaya.
10. Swidak gangsal taun sirna, Pan jumeneng Ratu adil, Para wali lan pandhita, Sadaya pan samya asih, Pametune wong cilik, Ingkang katur marang Ratu, Rupa picis lan uwang, Sawab ingsun den suguhi, Kembang mlathi mring ki Ajar gunung Padang.
Enampuluh lima tahun hilang, lalu bertahta Ratu adil, para wali dan brahmana, semua merasa sayang. Hasil rakyat, yang dipersembahkan kepada Rajanya, berujud emas dan uang. Pertandanya aku dijamu, bunga melati oleh Ki Ajar Gunung Padang.
11. Kaselak kampuhe bedhah, Kekesahan durung kongsi, Iku lambange dyan sirna, Nuli ana jaman maning, Kalajangga kang nami, Tanah Pajang kuthanipun, Kukume telad Demak, Tan tumurun marang siwi, Tigangdasa enem taun nuli sirna.
Tersusul sarungnya robek, penceriteraan belum habis, itu lambangnya dian (api) padam, lalu ada masa lagi, bernama Kalajangga, tanah Pajang kotanya, hukumnya meniru Demak, (tahtanya) tidak menurun kepada anak (= tak punya putra mahkota), tigapuluh enam tahun lalu hilang.
12. Semune lambang Cangkrama, Putung ingkang watang nenggih, Wong ndesa pajege sandhang, Picis ingsun den suguhi, lya kajar sauwit, Marang si Ajar karuhun, Nuli asalin jaman, Ing Mataram kang nagari, Kalasakti Prabu Anyakrakusumo.
Penggambarannya lambing tmbak, patah gagangnya, orang desa pajaknya kain, aku dijamu emas. Selain (pohon) kajar sebatang, oleh si Ajar tua, lau berganti masa, di Mataram negaranya, Rajasakti Prabu (= Sultan) Anyakrakusuma
13. Kinalulutan ing bala, Kuwat prang ratune sugih, Keringan ing nungsa Jawa, Tur iku dadi gegenti, Ajar lan para wali, Ngulama lan para nujum, Miwah para pandhita, Kagelung dadi sawiji, Ratu dibya ambeg adil paramarta.
Para rakyat n prajurittunduk patuh, kuat dalam berperang, rajanya kaya, disukai di Pulau Jawa, dan itu jadi pengganti, Guru dan para Wali, Ulama dan Tukang Nujum, juga para Brahmana, dipersatukan menjadi satu, Ratu Pandai adil dan bijaksana.
14. Sudibya apari krama, Alus sabaranging budi, Wong cilik wadale reyal, Sawab ingsun den suguhi, Arupa bawang putih, Mring ki Ajar iku mau, Jejuluke negara, Ratune ingkang miwiti, Surakalpa semune lintang sinipat.
Pandai dalam bergaul, halus budi pekertinya, orang kecil pajaknya real/duit, pengertianku dihidangi berupa bawang putih, oleh ki Ajar itu, Nama Negara itu, Rajanya yang memulai, Surakalpa ibaratnya bintang terang
15. Nuli kembang sempol tanpa, Modin sreban lambang nenggih, Panjenengan kaping papat, Ratune ingkang mekasi, Apan dipun lambangi, Kalpa sru kanaka putung, Satus taun pan sirna, Wit mungsuh sekuthu sami, Nuti ana nakoda dhateng merdagang.
Lalu bunga sempol tanpa. Modin bersorban lambangnya, Raja yang ke empat, Raja yang mengakhiri, bila dilambangkan, cincin dengan kuku putus, seratus tahun hilang, mulai dengan saudara, lalu ada nahkoda datang berniaga.
16. Iya aneng tanah Jawa, Angempek tanah sethithik, Lawas-lawas tumut aprang, Unggul sasolahe nenggih, Kedhep neng tanah Jawi, Wus ngalih jamanireku, Maksih turun Mataram, Jejuluke kang negari, Nyakrawati kadhatone tanah Pajang.
Ia di tanah Jawa, mengambil sedikit tanah/lahan, lama-lama ikut berperang, menang seluruh perangnya, Jaya di tanah Jawa, sudah berganti masanya itu, masih keturunan Mataram, nama Negara itu, Sang Raja di istana tanah Pajang
17. Ratu abala bacingah, Keringan ing nuswa Jawi, Kang miwiti dadi raja, Jejuluke Layon Keli, Semu satriya brangti, Iya nuli salin ratu, Jejuluke sang nata, Semune kenya musoni, Nora lawas nuli salin panjenengan.
Raja berbala penjahat, ditakuti di Pulau Jawa, Yang memulai jadi raja, gelarnya Mayat hanyut, ibarat satriya seberang, lalu berganti raja, Gelarnya Sang Raja, ibaratnya gadis menyusui, tidak lama lalu dia diganti
18. Dene jejuluke nata, Lung gadung rara nglingkasi, Nuli salin gajah meta, Semune tengu lelaki, Sewidak warsa nuli, Ana dhawuhing bebendu, Kelem negaranira, Kuwur tataning negari, Duk semana pametune wong ing ndesa.
Sedangkan gelarnya Sang Raja, Lung gadhung rara nglingkasi, lalu ganti Gajah marah, ibaratnya tungau jantan, enampuluh tahun lalu, ada sabda hukuman, tenggelam negaranya, rusak tatanan Negara, pada masa itu pengahasilan orang desa
19. Dhuwit anggris lawan uwang, Sawab ingsun den suguhi, Rupa getih mung sapitrah, Nuli retu kang nagari, Ilang barkating bumi, Tatane Parentah rusuh, Wong cilik kesrakatan, Tumpa-tumpa kang bilahi, Wus pinesthi nagri tan kena tinambak.
Uang asing dan local, kepadaku dihidangkan, berujud darah secawan, lalu rusak negaranya, hilang berkahnya bumi, ketatanegaraan hancur, rakyat jelata sangat susah, bertumpuk-p\tumpuk penderitaan, sudah takdir Negara tak dapat dihindari
20. Bojode ingkang negara, Narendra pisah lan abdi, Prabupati sowang-sowang, Samana ngalih nagari, Jaman Kutila genti, Kara murka ratunipun, Semana linambangan, Dene Maolana Ngali, Panji loro semune Pajang Mataram.
Rusaknya Negara, Raja berpisah dengan rakyatnya, Sang Raja asyik sendiri, Waktu itu berpindah negaranya, jaman Kutila gantinya, yang serakah rajanya, Waktu itu dilambangkan, oleh Maulana Ali, bendera dua gambaran Pajang dan Mataram
21. Nakoda melu wasesa, Kaduk bandha sugih wani, Sarjana sirep sadaya, Wong cilik kawelas asih, Mah omah bosah-basih, Katarajang marga agung, Panji loro dyan sirna, Nuli Rara ngangsu sami, Randha loro nututi pijer tetukar.
Nahkoda ikut berkuasa, kelebihan harta terlalu berani, Sarjana?orang terdidik semua diam, Rakyat jelata sungguh kasihan, Rumah tangga berantakan, terlindas jalan besar, bendera dua dian/api padam, Dua janda menyusul saling tukar
22. Tan kober paes sarira, Sinjang kemben tan tinolih, Lajengipun sinung lambang, Dene Maolana Ngali, Samsujen Sang-a Yogi, Tekane Sang Kala Bendu, Ing Semarang Tembayat, Poma den samya ngawruhi, Sasmitane lambang kang kocap punika.
Tak sempat berdandan diri, Kain panjang dan kutang tak dilihat, kelanjutan sang perlambang, sedang Maulana Ali, Syamsu Zein sang Ulama, datangnya Sang Masa Hukuman, di Semarang Tembayat, maka ketahuilah, pertanda lambing yang dikisahkan itu.
23. Dene pajege wong ndesa, Akeh warninira sami, Lawan pajeg mundak-mundak, Yen panen datan maregi, Wuwuh suda ing bumi, Wong dursila saya ndarung, Akeh dadi durjana, Wong gedhe atine jail, Mundhak tahun mundhak bilaining praja.
Sedang pajaknya Orang desa, sangat beragam ujudnya, dan pajak terus naik, saat panen tak membuat kenyang, bibit berkurang… Read More di bumi, orang jahat kian merajalela, banyak jadi penjahat, orang besar/eksekutif hatinya buruk/jahil, semakin bertambah tahun semakin meningkat bahayanya Negara.
24. Kukum lan yuda nagara, Pan nora na kang nglabeti, Salin-salin kang parentah, Aretu patraping adil, Kang bener-bener kontit, Kang bandhol-bandhol pan tulus, Kang lurus-lurus rampas, Setan mindha wahyu sami, Akeh lali mring Gusti miwah wong tuwa.
Hukum dan tata Negara, tak ada yang menta’ati, berganti-ganti yang memerintah, jauh penegakan keadilan, yang benar-benar diterapkan,. Yang jagoan/berkuasa tidak tulus, (orang) yang benar tak berdaya, setan menyerupai wahyu, banyak lupa
28. Prabu tusing waliyulah, Kadhatone pan kekalih, Ing Mekah ingkang satunggal, Tanah Jawi kang sawiji, Prenahe iku kaki, Perak lan gunung Perahu, Sakulone tempuran, Balane samya jrih asih, Iya iku ratu rinenggeng sajagad.
Raja utusan para Wali Allah, Istananya ada dua, di Mekah salah satunya, Tanah Jawa yang ke duanya, tempatnya itu nak, Perak dan Gunung (Tangkuban?) Perahu, di barat Pertemuan Sungai, Rakyatnya pada takut dan sayang, dia itu raja terkenal seluruh dunia
29. Kono ana pangapura, Ajeg kukum lawan adil, Wong jilik pajege dinar, Sawab ingsun den suguhi, Iya kembang saruni, Mring ki Ajar iku mau, Ing nalika semana, Mulya jenenging narpati, Tur abagus eseme lir madu puspa.
Di situ ada pengampunan, hukum dan keadilam ditegakkan, Rakyat pajaknya dinar, pertandanya aku dihjamu bunga seruni oleh ki Ajar itu, pada waktu itu, mulia nama sang Raja, selain tampan senyumnya seperti madu bunga (sangat manis dan elok
Dandanggula :
1. Langkung arja jamane narpati, Nora nana pan ingkang nanggulang, Wong desa iku wadale, Kang duwe pajeg sewu, Pan sinuda dening Narpati, Mung metu satus dinar, Mangkana winuwus, Jamanira pan pinetang, Apan sewu wolungatus anenggih, Ratune nuli sirna.
Lebih ramai jamannya Raja, tidak ada yang menandingi. Orang desa pajaknya, yang wajib membayar pajak seribu, dikurangi oleh raja, hanya membayar seratus dinar, demikian akhirnya, jamannya bila dihitung, ialah seribu Delapan Ratus, Rajanya lalu hilang.
2. Ilang tekan kadhatone sami, Nuli rusak iya nungsa Jawa, Nora karuwan tatane, Pra nayaka sadarum, Miwah manca negara sami, Pada sowang-sowangan, Mangkana winuwus, Mangka Allahu Tangala, Anjenengken Sang Ratu Asmarakingkin, Bagus maksih taruna.
Hilang bersama istananya juga, lalu rusak Pulau Jawa, tata Negara tidak jelas, Para Menteri semua, juga duta besar, tak ada kerjasama, demikian akhirnya. Lalu Allah ta Alaa mengangkat Raja Asmarakingkin, tampan masih muda
3. Iku mulih jenenge Narpati, Wadya punggawa sujud sadaya, Tur padha rena prentahe, Kadhatone winuwus, Ing Kediri ingkang satunggil, Kang siji tanah Ngarab, Karta jamanipun, Duk semana pan pinetang, Apan sewu lwih sangang atus anenggih, Negaranira rengka.
Itu kembali pulih nama Raja, Rakyat dan Para pejabat semua tunduk, juga mengikuti perintahnya. Istananya di Kediri salah satu, satunya lagi di tanah Arab, jamannya Kerta, pada masa itu bila dihitung, seribu lebih Sembilan Ratus, negaranya retak
4. Wus ndilalah kersaning Hyang Widhi, Ratu Peranggi anulya prapta, Wadya tambuh wilangane, Prawirane kalangkung, Para ratu kalah ngajurit, Tan ana kang nanggulang, Tanah Jawa gempur, Wus jumeneng tanah Jawa, Ratu Prenggi ber budi kras anglangkungi, Tetep neng tanah Jawa.
Sudah menjadi kehendak Tuhan YME, Raja Peranggi lalu datang, prajuritnya sangat banyak, perwiranya sangat hebat, para raja kalah perang, tak ada yang mengalahkan. Tanah Jawa diserang, lalu bertahta di tanah Jawa Raja Prenggi berwatak sangat keras, tetap di Tanah Jawa
5. Enengena Sang Nateng Parenggi, Prabu ing Rum ingkang ginupita, Lagya siniwi wadyane, Kya patih munggweng ngayun, Angandika Sri Narapati, “Heh patih ingsun myarsa, Tanah Jawa iku, Ing mangke ratune sirna, lya perang klawan Ratu Parenggi, Tan ana kang nanggulang.
Adanya Sang Raja Prenggi, Raja di Rum ( Roma?) yang diminta, selagi berhadapan denga prajuritnya, Perdana Menteri menghadap, berkata Sang Raja : “ Hai PMku yang datang, Tanah Jawa itu kini Rajanya hilang karena perang dengan Raja Prenggi, tak ada yang mencegah
6. Iku patih mengkata tumuli, Anggawaa ta sabalanira, Poma tundungen den age, Yen nora lunga iku, Nora ingsun lilani mulih”, Ki Patih sigra budal, Saha balanipun, Ya ta prapta Tanah Jawa, Raja Prenggi tinundhung dening ki Patih, Sirna sabalanira.
Oleh karena itu PM agar segera membawa prajuritmu dan usirlah (Prenggi) segera, bila tidak pergi PM jangan pulang “, Sang PM lalu segera berangkat bersama prajuritnya, sampai di Tanah Jawa, Raja Prenggi diusir oleh Sang PM, beserta prajuritnya
7. Nuli rena manahe wong cilik, Nora ana kang budi sangsaya, Sarwa murah tetukone, Tulus ingkang tinandur, Jamanira den jujuluki, Gandrung-gandrung neng marga, Andulu wong gelung, Kekendon lukar kawratan, Keris parung dolen tukokena nuli, Campur bawur mring pasar.
Lalu legalah hari rakyat jelata, tidak ada yang merasa sengsara, segala batrang murah harganya, subur yang ditanam, jamannya dinamai, tergila-gila di Jalan, melihat orang bergelung, kendor rasanya keberatan baju, keris/senjata/pusaka dijual dan terbeli, campur baur di pasar
8. Sampun tutug kalih ewu warsi, Sunya ngegana tanpa tumingal, Ya meh tekan dalajate, Yen Kiamat puniku, Ja majuja tabatulihi, Anuli larang udan, Angin topan rawuh, Tumangkeb sabumi alam, Saking kidul wetan ingkang andatengi, Ambedol ponang arga.
Sudah selesai dua ribu tahun, sepi langit tak terlihat, ya hampir datang masanya, bila kiamat itu, ja majujatabatulihi (segera beertobatlah), lalu hujan jarang turun, angin puyuh /topan datang dari tenggara yang datang, mencabut gunung-gunung.

No comments:

Post a Comment